دفع پروتئین در کودکان یا سندرم نفروتیک چیست و آیا می‌توان آن را درمان کرد؟
راه درمان دفع پروتئین در کودکان یا سندرم نفروتیک را بخوانید.
به گزارش مملکت آنلاین، دفع پروتئین در کودکان که اصطلاحا با عنوان پروتئینوری یا سندرم نفروتیک نیز یاد می‌شود، به معنای دفع پروتئین مورد نیاز بدن از طریق ادرار است. این بیماری، یک مشکل شایع است که ممکن است نشان دهنده ی یک وضعیت خوش‌خیم یا یک بیماری کلیوی زمینه‌ای جدی یا حتی اختلال سیستمیک باشد.
قابل توجه است، وقتی پروتئینوری هم زمان با هماچوری ایجاد می‌شود، احتمال بیماری کلیوی، از نظر بالینی نیز، بالاتر خواهد رفت؛ به همین دلیل، پزشک باید اَشکال خوش‌خیم پروتئینوری را از مواردی که دارای اهمیت بالینی هستند، جدا کند.
مشکل دفع پروتئین در کودکان چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
کلیه‌ها در کودکان نیز همانند بزرگسالان، نقش سیستم جمع‌آوری و دفع مواد زاید بدن از طریق واحدهای میکروسکوپی به نام نفرون را دارند. نفرون‌ها، مواد زائد و آب اضافی را از مواد مغذی خون حذف کرده و مواد شیمیایی مورد نیاز بدن، مانند سدیم، فسفر و پتاسیم را به جریان خون باز می‌گردانند. آب اضافی، به همراه مواد زائد تبدیل به ادرار می‌شود که از طریق لوله‌های نازکی به نام حالب، به مثانه جریان یافته و در آن‌جا، باقی می‌ماند تا زمانی که از طریق مجرای ادرار خارج شود.
کلیه‌ها همچنین، سه ماده مهم اریتروپویتین، که مغز استخوان را برای ساخت گلبول‌های قرمز تحریک می‌کند، رنین که به تنظیم فشار خون کمک می‌کند و شکل فعال ویتامین D، که تعادل کلسیم در بدن برای حفظ استخوان های سالم را کنترل می‌کند، تولید می‌کنند.
لازم به ذکر است، نارسایی کلیه در کودکان، زمانی صورت می‌گیرد که کلیه‌ها، توانایی تصفیه ی مواد زائد از بدن را از دست بدهند. این امر، می‌تواند سبب تجمع مواد زائد و مواد سمی در خون شود. نارسایی کلیه می‌تواند حاد یا مزمن باشد. آسیب حاد کلیه، ممکن است به دلیل عفونت باکتریایی، آسیب، شوک، نارسایی قلبی، مسمومیت یا مصرف بیش از حد دارو رخ دهد. نارسایی مزمن کلیه نیز، به معنی تخریب عملکرد کلیه در طول زمان است که در کودکان و نوجوانان، می‌تواند ناشی از نارسایی حاد و بهبود نیافته کلیه باشد. نقایص مادرزادی، بیماری‌های مزمن کلیوی یا فشارخون شدید مزمن نیز، سبب آسیب به کلیه در کودکان می‌شوند.
نارسایی مزمن کلیه، اگر به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است. بسیاری از مشکلات کلیه را می‌توان قبل از تولد نوزاد، از طریق آزمایشات معمول پیش از تولد تشخیص داد یا در ابتدای دوران کودکی، با دارو یا جراحی درمان نمود. سایر مشکلات، ممکن است بعداً با علائمی، مانند عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs)، مشکلات رشد یا فشار خون بالا ظاهر شوند. در برخی موارد، این مشکلات می‌تواند آن‌قدر شدید باشد که نیاز به جراحی پیدا کند. اغلب این مشکلات، ژنتیکی هستند و به دلیل کوتاهی یا سهل انگاری والدین، ایجاد نشده‌اند.
کدام کودکان بیشتر در معرض دفع پروتئین هستند؟
پروتئینوری در بزرگسالان، با عنوان دفع بیش از ۳٫۵ گرم پروتئین در مترمکعب ادرار در شبانه روز تعریف می‌شود، در حالی که در کودکان، این میزان بیش از ۴۰ میلی‌گرم در مترمکعب در ساعت است. شیوع پروتئینوری در کودکان، ممکن است بر اساس تعداد نمونه‌های ادرار یا زمان ارزیابی آزمایش متفاوت باشد. اما، معمولا کودکان چاق کودکان دچار فشارخون بالا و کودکان دچار دیابت نوع ۱ و ۲ بیشتر به این سندروم دچار می‌شوند.
نشانه‌های دفع پروتئین در کودکان چیست؟
ممکن است، کودک در مراحل اولیه ی پروتئینوری، هیچ علامتی نداشته باشد. با حرکت و فعالیت کودک، مقادیر زیادی پروتئین از خون به ادرار نشت کرده و از بدن خارج می‌شود. دفع پروتئین در کودکان، به احتمال زیاد، علائم و نشانه‌هایی مانند دشواری در تنفس فشار خون بالا، خستگی تورم (ادم)، به خصوص در اطراف چشم‌ها و در دست‌ها، پاها و شکم ادراری که به دلیل داشتن مقادیر زیاد پروتئین، کف‌آلود یا حباب‌دار به نظر می‌رسد، همراه باشد که ممکن است نشان دهنده ی پیشرفت بیماری کلیوی باشد.
علت دفع پروتئین در کودکان چیست؟
یکی از عملکردهای پروتئین در خون، کمک به تعادل سطح مایعات بدن است. هنگامی که پروتئین به داخل ادرار می‌ریزد، سبب نشت مایع به بافت‌های بدن و تورم می‌شود. اگرچه، پروتئینوری، اغلب بی‌ضرر است و ممکن است ناشی از استرس، تب یا ورزش باشد، اما می‌تواند نشانه یک بیماری کلیوی زمینه‌ای جدی هم باشد. شایع‌ترین عوامل خطر برای پروتئینوری، دیابت و فشار خون بالا هستند. هر دوی این بیماری‌ها، می‌توانند سبب آسیب کلیه و پروتئینوری شوند.
آیا دفع پروتئین در کودکان درمان دارد؟
اگر کودک شما پروتئینوری دارد، نشت پروتئین از خون به ادرار، می‌تواند نشانه مشکل جدی‌تری در کلیه‌ها باشد. در موارد دیگر، مشکل، علت شناخته شده‌ای ندارد و به راحتی قابل درمان است؛ اما، باید فورا درمان شود. متخصص اطفال یا نفرولوژیست اطفال، پروتئینوری ایدیوپاتیک را با متوقف ساختن جریان پروتئین در ادرار، درمان می‌کند. همچنین، برای کاهش علائم کودک، از قبیل تورم و خستگی، معمولاً پزشک داروهایی، مانند پردنیزون که یک کورتیکواستروئید است را تجویز می‌کند.
اگر پردنیزون در درمان کودک، شکست بخورد یا عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کند، پزشک می‌تواند داروهای دیگری، مانند سیکلوفسفامید، کلرامبوسیل یا سیکلوسپورین را توصیه کند. در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی که به این داروها پاسخ نمی‌دهند، ممکن است از نوع دیگری از داروها به نام مهارکننده ACE استفاده شود و یا درمورد کودکان مبتلا به دیابت که باید قند خون خود را کنترل کنند، ممکن است پزشک برای محدودسازی میزان نمک و پروتئین کودک، تغییراتی را در رژیم غذایی او ایجاد کند. در هرحال، پروتئینوری عامل اصلی بیماری مزمن کلیوی است؛ بنابراین، مهم است که این بیماری تحت کنترل باشد.
عوارض سندروم دفع پروتئین چیست؟
تعداد کمی از کودکان، از پروتئینوری شدید و طولانی مدت رنج می‌برند و در معرض خطر بالای عوارض آن هستند. این عوارض، به دو دسته تقسیم می‌شوند: عوارض مرتبط با بیماری و عوارض دارویی. عوارض مرتبط با دفع پروتئین در کودکان، در صورت عدم درمان، عبارتند از: لخته شدن خون کلسترول خون بالا، تری گلیسیرید خون بالا، سوء تغذیه، کاهش وزن، کمبود ویتامین D و کلسیم فشار خون بالا.
باید و نبایدهای تغذیه در دفع پروتئین در کودکان
غذاهای مفید برای کنترل دفع پروتئین در کودکان پروتئینوری قابل پیشگیری یا اجتناب نیست. با این حال، شما می‌توانید به کودک کمک کنید تا برنامه غذایی خاصی را دنبال کند و خودتان هم مراقب رعایت این برنامه باشید. اما، سعی کنید به کودک فشار نیاورید و او را دل زده نکنید. با نوشیدن مقدار معینی آب در روز، شروع کنید. آب، با کمک به خروج مواد زائد، سلامت کلیه‌ها را تضمین می‌کند.
غذاهای مفید برای کودکان مبتلا به سندروم نفروتیک:
گوشت بدون چربی (مرغ، ماهی، آبزیان)، لوبیا خشک، کره ی بادام زمینی، سویا، میوه‌های تازه یا منجمد (سیب، هندوانه، گلابی، پرتقال، موز)، سبزیجات تازه یا منجمد (لوبیا سبز، کاهو، گوجه فرنگی)، سبزیجات کنسرو شده کم سدیم، کمپوت‌های خانگی با شیرینی کم، سیب زمینی، برنج، غلات کامل، تنقلات بدون نمک (چیپس سیب زمینی، آجیل، ذرت بو داده)، پنیر محلی توفو، شیر، کره یا مارگارین یکی از غذاهای مفید برای کنترل دفع پروتئین در کودکان، میوه‌ها و سبزی‌های تازه.
غذاهای مضر برای کودکان مبتلا به سندروم دفع پروتئین:
پنیرهای فرآوری شده، گوشت‌های پرسدیم (همبرگرهای صنعتی، ژامبون، بیکن، سوسیس، هات داگ)، غذاهای فریزشده، کنسروهای گوشت تن ماهی، ترشی سبزیجات، چیپس سیب زمینی شور، ذرت بو داده و آجیل نان‌های شور و نودل‌ها. به خاطر داشته باشید، برخی از چاشنی‌ها و ادویه‌ها نیز محتوای نمک بالایی دارند. گزینه‌های کم سدیم، شامل سس کچاپ، گیاهان و ادویه‌جات ترش مثل سماق، سرکه، آب لیمو و چاشنی‌های بدون سدیم یا کم سدیم است. چاشنی‌هایی که باید از برنامه غذایی کودک حذف کنید عبارتند از سس ورچسترشایر، زیتون، شوریجات و سس سویا.
نکات رژیم غذایی برای سندرم پروتئینوری کودکان:
نظارت بر رژیم غذایی کودک، می‌تواند چالش برانگیز باشد. چرا که کودکان، به خاطر طبیعت آزاد و زلالشان، از محدودیت گریزان هستند، اما رعایت این رژیم، می‌تواند سلامت او را بهبود بخشد و علائم سندرم را کاهش دهد. نکات طلایی زیر، برای کمک به تغییرات رژیم غذایی کودکان مبتلا به دفع پروتئین ادراری می‌تواند مفید باشد:
- حواستان به میزان مصرف پروتئین کودک باشد.
- مصرف پروتئین او را طبق نظر پزشک، تنظیم کنید.
- مصرف سدیم را به ۴۰۰ میلی‌گرم در هر وعده غذایی (۱۵۰ میلی‌گرم در هر میان وعده) محدود کنید.
- قبل از خرید مواد غذایی، برچسب مواد غذایی را بخوانید و محتوای سدیم آن را بررسی کنید.
- استفاده از ادویه‌های حاوی نمک را در برنامه غذایی او و حتی خودتان، محدود کنید.
- این ادویه‌ها، نسبت به گیاهان سبز، نمک بیشتری دارند. استفاده از سیر تازه یا پودر سیر، زردچوبه، تخم گشنیز و فلفل سیاه مانعی ندارد.
- غذاها را در خانه آماده کنید. زیرا ممکن است، وعده‌های غذایی رستوران، محتوای نمک بیشتری داشته باشند.
- از قبل در مورد منوی غذایی رستوران تحقیق کنید و خوراکی‌هایی با کمتر از ۴۰۰ میلی‌گرم سدیم انتخاب کنید.
- تحقیق کنید که آیا رستوران موردنظرتان، می‌تواند غذای کودک شما را بدون نمک آماده کند یا خیر.
- غذاها را با روغن‌های سالم، مانند روغن زیتون، کنجد یا نارگیل بپزید.
- نمک را از روی میز شام بردارید.
- سبزیجات تازه یا سبزیجات کنسرو شده ی بدون سدیم اضافه یا کم سدیم را انتخاب کنید و به این وسیله، مصرف سدیم کودک را کاهش دهید.
سخن پایانی:
دفع پروتئین در کودکان، نام دیگر سندروم پروتئینوری است و به این معنی است که در ادرار کودک، پروتئین وجود دارد. همه ی کودکان، مقدار کمی پروتئین در ادرار دارند، اما میزان بیش از حد آن، ممکن است نشان‌دهنده ی مشکل در کلیه‌های کودک باشد. کلیه‌ها، اند ام‌هایی هستند که مواد زائد، مایعات اضافی و نمک را تصفیه می‌کنند. این مواد زائد، از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند. شما، نمی‌توانید پروتئین را در ادرار کودک مبتلا ببینید. با این حال، می‌توانید با مشاهده ی تورم پلک‌ها، مچ پا و دست‌های او، به وجود اختلال دفع پروتئین در کودکان مشکوک شوید. فشار خون بالا، یکی دیگر از علائم این بیماری است. پروتئینوری، سبب درد نمی‌شود. باوجود این که دفع پروتئین در کودکان، یک اختلال مادام‌العمر است، اما با رژیم غذایی مناسب، می‌توان آن را کنترل کرد.
انتهای پیام/