تدبیر حرکت و سکون متناسب با مزاج

به گزارش مملکت آنلاین، در طب سنتی ورزش به حرکات ارادی گفته می‌شود که موجب تنفس عمیق و متمادی شود، ضربان قلب را بالا برده و عملکرد آن را تسریع کند. در نتیجه ورزش مناسب و معتدل برای حفظ سلامتی بدن، ورزشی است که گرم کننده اعضای بدن باشد، مواد زائد را دفع کند و چربی‌ها را بسوزاند. بر این اساس اگر فردی پیاده‌روی آهسته و بدون تغییر سرعت تنفس و ضربان قلب داشته باشد، از دیدگاه طب سنتی ورزشی انجام نداده است.

ابن سینا در جلد اول کتاب قانون گفته است: "هر کسی بتواند با اسلوب صحیح و متناسب با وضعیت جسمی خود(مزاج) ورزش کند، از بیماریها در امان است."

در طب سنتی تمام اعضای بدن ورزش مخصوص متناسب با مزاج خود را دارند. به عنوان مثال:

• ورزش چشم خواندن جمله های ریز و دقیق است که باعث تحرک و تمرکز چشم می شود.
• ورزش گوش شنیدن صداهای زیر و آهسته است که قدرت شنوایی را بالا می‌برد.
• ورزش ریه استفاده از تمرین های فن بیان و صداسازی با فرکانس های متفاوت است.
• ورزش معده که درمان بیماری‌های قلبی، نقرس و انواع تب است، حرکت بر تخت جنبان (فلزی) که مواد زائد بدن را دفع می‌کند.
• دیگر اعضای بدن نیز ورزش های مخصوص خود را دارند که باید با مشورت پزشک طب سنتی انجام شود.

تاثیر ورزش بر سلامتی جسم

حکمای طب سنتی معتقدند شش اصل ضروری برای حفظ سلامتی وجود دارد که باید متناسب با مزاج فرد در تعادل باشند. این عوامل شش گانه عبارتند از خوردنی ها و نوشیدنی ها، خواب و بیداری، حرکت و سکون، دفع و احتباس، هوا و مسائل روحی و روانی. اصل حرکت و سکون از دیدگاه طب سنتی در واقع همان ورزش است که به نوعی داروی درمانی جهت پیشگیری و درمان بیماری ها محسوب می شود.

ورزش یک تصفیه کننده بسیار قوی و مناسب برای رفع امتلاء (استفاده بیش از حد مواد غذایی که موجب چاقی، کبد چرب، بیماریهای قلبی عروقی و اختلالات دیگر می شود)، مشکلات ناشی از مصرف مواد غذایی ردی، مانده و بی کیفیت، افزودنی ها، نگهدارنده ها و رنگ های خوراکی در مواد غذایی صنعتی، شیوه های اشتباه پخت و پز مثل سوختن گوشت های کبابی یا استفاده از حرارت بالا، مصرف داروهایی که عوارض جانبی دارند و ... است، زیرا مواد زائد داخل و بافت‌ها را که سرچشمه بسیاری از بیماری‌هاست پاکسازی می کند.

با ورزش کردن حرارت بدن بالا می‌رود و در نتیجه گدازشی (ذوب شدن) در سیستم داخلی تمام اعضا اتفاق می‌افتد که موجب دفع مواد سمی و زائد از طریق سیستم ادراری، تعریق و گوارش می‌شود.

افزایش حرارت غریزی بدن تعیین کننده شاخص حیات و طول عمر است. همچنین باعث طراوت و شادابی پوست، زیبایی، استحکام عضلات و مفاصل، پیشگیری از بیماری ها و مشکلات عضلانی می‌شود.

انواع ورزش در طب سنتی و مدرن

در طب مدرن، ورزش به دو دسته هوازی و غیرهوازی تقسیم می شود. ورزش های هوازی مانند دویدن، فوتبال، تنیس و والیبال هستند که تنفس و ضربان قلب را افزایش می دهند. این ورزش ها میزان سوخت و سوز سلول‌های بدن و مصرف انرژی را بالا می‌برند.

ورزش های غیر هوازی معمولاً به عنوان ورزش های بدنسازی و قدرتی شناخته می شوند.

در طب سنتی ورزش های هوازی مورد قبول هستند زیرا عامل گرم کننده بدن محسوب می شوند و باعث طراوت چهره و زیبایی، افزایش ضربان قلب و تند شدن تنفس و احساسی مطبوع و خوشایند می‌شوند. همچنین ورزش به دو شکل ارادی و غیرارادی است. ورزش های ارادی با برنامه‌ریزی قبلی انجام می‌شود با توجه به تمرکز مغز روی فعالیت عضلات و مفاصل، سیستم هورمونی، جریان گردش خون، عملکرد رگهای عصبی و ... هماهنگی بین تمام بخش‌ها و ارگان‌های بدن به وجود می آید. اما ورزش های غیر ارادی بستگی به شرایط کاری و سبک زندگی فرد دارد، مثل تحرک روزانه یک کارگر ساختمانی. به تبع، کیفیت ورزش غیر ارادی بسیار کمتر از ورزش ارادی است. ورزش های ارادی بسته به هدف به فرد می توانند آهسته، سریع، معتدل، سخت یا ملایم باشند.

ساعت ورزش بر اساس مزاج

مهمترین نکته در طب سنتی این است که ورزش و فعالیت های روزانه فرد باید بر اساس مزاج و طبع او انتخاب شود.

باید بدانید حرکات ورزشی با کیفیت ها (گرم، خشک، سرد و تر) ارتباط دارند.

در بهار با مزاج گرم و تر باید نزدیک به نیم روز که هوا رو به خنکی می رود ورزش کرد. در تابستان که گرم و خشک است باید در اوایل روز و زمان خنکی هوا. در پاییز که سرد و خشک است در حوالی ظهر و در زمستان که سرد و تر است، در عصر ورزش کرد.

ورزش کردن در هوای خیلی سرد یا گرم توازن بین بدن و محیط خارج را از بین می برد و به همین دلیل ممکن است فرد دچار مشکلات متابولیسمی مثل تشنگی شدید، تعریق زیاد، عملکرد نامنظم ارگان‌های بدن شود.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که مزاج های مختلف باید از فعالیت‌های ورزشی در ساعت‌های همگون با مزاج خود پرهیز کنند، به عبارت دیگری بلغمی ها در شب ها، دموی ها در ساعت نزدیک به ظهر که دم بالاست، صفراوی ها در ساعات گرم ظهر و سوداوی ها در عصر نباید ورزش کنند، زیرا مزاج این ساعات کیفیت مزاج آنها را تشدید می‌کند و تشدید کیفیت موجب می‌شود بدن در معرض بیماری ها و آسیب های جسمانی قرار بگیرد.

نوع ورزش و مزاج ها

نوع ورزش بر اساس مزاج افراد به دو بخش تقسیم می‌شود:

اول اینکه ورزش انتخابی باید با بنیه بدن فرد همخوانی داشته باشد و دوم اینکه اندام و اعضای بدن فرد باید تحمل حرکات ورزشی را داشته باشد.

دموی ها

افراد دموی چون طبع گرم و تر با بافت عضلانی و حجیم دارند، می‌توانند ورزش های عضلانی انجام دهند.مزاج های دموی باید به حد اعتدال ورزش کنند، زیرا گرمای بیش از حد بدن باعث افزایش شدید ضربان قلب، فشار خون و ... می‌شود و آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد.

صفراوی ها

صفراوی ها در ورزش هایی که نیاز به سرعت و قدرت عضله دارد مانند ورزش های رزمی موفق‌ترند، زیرا به دلیل گرمای بدن شان، مستعد عضلات قوی و به دلیل خشکی مزاج، چابک و سبک وزن هستند. صفراوی ها نباید سراغ ورزشهای سخت بروند زیرا گرمای شدید تولید شده باعث اختلال در ارگانهای بدن می‌شود. به همین دلیل قهرمانان رزمی کار معمولاً هیکلی متوسط یا حتی لاغر اما قدرت بدنی بالا دارند.

سوداوی ها

سوداوی ها به دلیل سردی مزاج در معرض خطر ناشی از حرارت شدید نیستند اما به دلیل ساختار عضلانی شان، بهتر است ورزش های سخت مانند بدنسازی انجام ندهند، زیرا بافت عضلانی آنها توان لازم را ندارد.

بلغمی ها

افراد بلغمی به دلیل سرد و تر بودن مزاج خود، ورزش های سخت را بهتر انجام می‌دهند و باید بیشتر هم ورزش کنند. آن ها در ورزش های بدنسازی موفق ترند، اما در ورزش های استقامتی، بنیه ی لازم را ندارند.

مزاج های معتدل

مزاج معتدل، مزاجی است که تمام کیفیت ها را در حد اعتدال دارد. این طبایع حرکات ورزشی را بهتر انجام می‌دهند و توانایی ورزش های سخت را نیز دارند.

ورزش های ذهنی

قدیمی ها معتقد بودند "عقل سالم در بدن سالم است." با توجه به اینکه امروزه علم ثابت کرده داشتن بدنی سالم یکی از شروط لازم برای داشتن ذهنی سالم است، باید مغز را نیز ورزش داد. مغز به عنوان یکی از اندام های انسان نیازمند ورزش و فعالیت مستقل از سایر اندام ها ست و باید آن را به تحرک و فعالیت واداشت. ورزش های ذهنی برای مغز مناسب هستند.

نکته جالب اینجاست که بر اساس تحقیقات انجام شده، ورزش ذهنی می تواند تا ۴۰ درصد ورزش فیزیکی روی بدن اثر بگذارد. یعنی اگر فرد با شرایط خاص و زمان معینی در محیطی آرام ذهن خود را روی یک حرکت ورزشی متمرکز کند، با توجه به اینکه مغز تصویر واقعی از این فعالیت می سازد، عضلات و اعضایی که در تصویر ذهنی ورزش می‌کنند، ۴۰ درصد حالت طبیعی رشد خواهند کرد.

بهترین و بدترین ورزش ها

بهترین ورزش برای هر مزاج در هر شرایطی، دویدن است به شکلی که منجر به تنگی نفس و خشکی گلو نشود زیرا تمام اعضای بدن را به کار می‌گیرد. جریان خون و تصفیه مواد زائد را افزایش می‌دهد و همیشه قابل دسترسی است.

دویدن ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز به ترتیب برای بلغمی ها، سوداوی ها، دموی ها و صفراوی ها بسته به سرعت و شدت نیرو مناسب است. سایر ورزشها عمومی مانند فوتبال، والیبال، تنیس، دوچرخه‌سواری و ... نیز بر همین اساس تحلیل می شود. بدترین ورزش، وزنه‌برداری است.

نکته های طلایی

• معمولاً برای بدن های ناتوان و با بنیه ضعیف، ورزش‌های سبک  مناسب است. بدن های نیرومند باید ورزش های سخت انجام دهند.
• صفراوی‌ها و سوداوی ها نباید ورزش های سنگین عضلانی انجام دهند، زیرا طبیعت این افراد اجازه تحول از عضله و حجم دهی را نمی‌دهد.
• تقسیم‌بندی ورزش بر اساس مزاج به سن فرد نیز بستگی دارد. هر چه سن پایین‌تر باشد، تحمل جسمی برای تغییرات بدنی نیز بیشتر است.
• ورزشهای آبی که معمولاً برای بیماری های سیاتیک و مبتلا به دیسک توصیه می‌شود، اگر باعث افزایش رطوبت و سستی بدن شوند، مناسب نیستند. پس لازم است این افراد هفته یکبار از ورزش‌های آبی استفاده کنند و سپس وارد سونای خشک شوند.
• بیماری هایی که سیستم عضلانی، مفاصل، مغز و اعصاب را درگیر می‌کنند، نیازمند ورزش هستند. بیماری‌هایی که حرکات ورزشی موجب تشدید علائم و سختی آنها می شوند مثل آرتروز های شدید، مشکلات تنفسی، بیماری‌های قلبی و دیسک باید ورزش‌های ملایم و سبک انجام دهند.
• در خانم هایی که تازه زایمان کرده اند، افزایش رطوبت باعث چاقی می شود. بنابراین بهترین داروی لاغری برای آنها انجام ورزش‌هایی است که طبعش آن را معتدل کند.

مضرات ورزش

افراط در حرکات ورزشی می تواند باعث آسیب رساندن به بدن شود، زیرا باعث تحلیل حرارت غریزی خواهد شد و بدن را به مرور زمان دچار سردی و رطوبت نامطلوب می کند.

انتهای پیام/