گوش‌ها سخن می‌گویند
از قدیم‌الایام صرفا گوش‌ها شنونده‌های خوبی بوده‌اند و کمتر کسی فکر می‌کرد که علم آدمی به آن‌جا برسد که بداند اهمیت این عضو کوچک در بدن چیست و از چه جایگاه مهمی برخوردار است! گوش‌ها علاوه بر این‌که در آناتومی بدن به عنوان عضو اصلی حس شنوایی شناخته شده‌اند، از نقش بسیار مهمی در تعادل آن حکایت دارند.
محمود قادری؛ مملکت‌آنلاین| به طور کلی گوش از قسمت‌های مختلفی مانند گوش خارجی، لاله‌ی گوش، مجرای گوش خارجی، چرده صماخ، گوش میانی، پنجره بیضی، پنجره گرد، گوش داخلی، حلزون، اندام کورتی، تونل کورتی و ... تشکیل می‌شود، که عمده فعالیت آن‌ها به ظاهر همگی تلاش می‌کنند تا امواج صوتی محیط به اعصاب شنوایی تبدیل شود و ما بتوانیم به راحتی صداهای اطراف را بشنویم. این عضو مهم بدن علاوه بر این کارها، نقش مهم و اساسی دیگری را در بدن ایفا می‌کند که در طب سنتی چین و طب سوزنی به آن اوریکولوتراپی می‌گویند که در این مقاله بدان خواهیم پرداخت.
آشنایی با بیماری‌های رایج گوش
در کتاب نفیس قانون، ابوعلی‌سینا منشا بیماری‌ها را بر اثر گرمی یا سردی و یا تری و خشکی عنوان کرده و معتقد است که سوءمزاج و افزایش هر یک از کیفیات اربعه می‌تواند باعث بروز و ظهور بیماری در بدن از جمله گوش‌ها شود. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
* عفونت گوش: منشاء آن از سردی است و با تجمع و غلبه بلغم در عضو همراه است.
* وزوز گوش: منشاء این بیماری را در طب‌سنتی غلبه‌ی سودا یا سردی و خشکی عنوان کرده‌اند.
* ضعف شنوایی یا سنگینی گوش: در هر حلزون گوش انسان حدود ۱۸۰۰۰ سلول شنوایی وجود دارد که نقش گرفتن امواج صوتی و ژنراتور را بازی می‌کنند. با افزایش سن، میزان خون‌رسانی به این سلول‌ها کاهش پیدا می‌کند و این موضوع باعث ضعیف شدن و مرگ تعدادی از آن‌ها می‌شود که در نهایت در کاهش شنوایی نقش عمده‌ای دارند.
* پیرگوشی: این بیماری عمدتا از سن ۷۰ سالگی به بالا به سراغ انسان می‌آید.
* سندرم منیر یا فشار گوش: بر اثر افزایش مایع گوش داخلی که آندولنف نامیده می‌شود، موجب بالا رفتن فشار داخلی مایع گوش می‌شود.
بیماری‌های ناشی از سرماخوردگی، سینوزیت، ضربه، عفونت گلو، اوریون، سرخک، مننژیت، مشکلات قلبی یا رگ‌های خون‌رسان به گوش، عدم تعادل هورمونی، مشکلات تیروئید، تومورهای مغزی و ... همگی از عمده عوامل اختلال در عملکرد گوش و بیماری این عضو مهم در بدن است.
اوریکولوتراپی چیست؟
حال پس از آشنایی با گوش و بیماری‌های مرتبط با آن به تشریح اوریکولوتراپی خواهیم پرداخت.
اوریکولوتراپی شاخه‌ای از علم بازتاب‌شناسی یا رفلکسولوژی محسوب می‌شود. در رفلکسولوژی سیستم‌های داخلی بدن بر روی انتهای اندام‌های تحتانی یعنی دست‌ها و پاها بازشناسی می‌شوند. در طب‌سنتی چین TCM اوریکولوتراپی شاخه‌ای از طب سوزنی محسوب می‌شود که بیماری را از طریق فشار بر روی نقاط گوش به وسیله سوزن، جریان الکتریکی، لیزر، گرما و ... را از بین می‌برد. بنابراین درمان از طریق گوش خارجی را اوریکولوتراپی می‌نامند.
اگر کمی دقت به خرج دهیم خواهیم دید که گوش انسان مانند جنین وارونه است که تمامی اندام‌های جنین بر روی گوش منطبق و جانمایی شده است.
اوریکولوتراپی یک درمان غیرتهاجمی و کم‌خطر است و می‌تواند برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از طریق گوش مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گرفته شود.
با بررسی نقاط انطباق بدن بر روی گوش پی خواهیم برد که گوش‌ها فقط شنونده نیستند، بلکه می‌توانند با ما حرف بزنند و صحبت‌های زیادی دارند که باید با نگاه ویژه به آن نگریست. هر یک از قسمت‌های گوش ارتباط مستقیم با عضوی از اعضاء بدن را دارد.
بر این اساس آن‌چه که در بحث تشخیص بیماری‌ها قابل ذکر است، توجه به این نکته مهم است که این نقاط انعکاسی و وضعیت ظاهری آن‌ها و نیز یافته‌های به دست آمده از معاینات لمسی و ارزیابی الکتریکی آن‌ها می‌تواند به نوعی بازتاب‌دهنده وضعیت‌های فیزیولوژیک و پاتولوژیک ارگان‌ها و اعضای مربوطه باشند و زمانی‌که بیماری یا اختلال عملکردی در ارگان‌ها یا سیستم‌های بدن رخ می‌دهد بر حسب نوع بیماری و اختلال عملکرد ممکن است علائمی مانند تغییر رنگ، تغییر شکل، التهاب، جوش، پوسته‌ریزی، حساسیت دردناک به لمس و فشار، سوزش و افت مقاومت الکتریکی پوست را در نقاط و نواحی انعکاسی آن ارگان یا سیستم مشاهده کنیم و نکته جالب آن‌که بعد از بر طرف شدن بیماری در آن ارگان و سیستم این علائم ظاهری و یافته‌های حاصل از معاینه بر روی لاله گوش نیز کاهش یافته و یا کاملاً بر طرف می‌شوند.
تعیین نقاط انطباقی:
در اوریکولوتراپی انتخاب صحیح نقاط درمانی در هر بیماری بر چهار اصل مهم استوار است:
۱- انتخاب بر اساس ارتباط انعکاسی نقاط لاله گوش با احشاء داخلی و اعضاء بدن؛ مثلاً در صورت درد در ناحیه مچ دست نقطه مچ دست از لاله گوش را برای تحریک انتخاب می‌کنیم.
۲- انتخاب نقاط بر اساس قوائد حاکم بر طب سنتی چین مبتنی بر تنظیم کانال‌های طب سوزنی؛ مثلاً در (Traditional Chinese Medicine (TCM ، از آن‌جا که چشم عضو حسی ارگان کبد محسوب می‌شود، در بیماری‌های چشمی نقطه کبد از لاله گوش را هم برای تحریک انتخاب می‌کنیم.
۳- انتخاب نقاط بر اساس اصول طب نوین؛ برای مثال چون اعصاب سمپاتیک نقش تنظیم‌کننده‌ای در اسپاسم‌ها و دردهای کولیکی احشایی دارند در درمان مواردی مانند دردهای کولیکی صفراوی نقطه سمپاتیک لاله گوش نیز جزو نقاط انتخابی برای درمان بیماری مذکور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۴- انتخاب نقاط بر اساس اثرات اختصاصی کشف شده برای آن‌ها؛ مثلاً تحریک نقطه راس گوش اثرات شناخته‌شده در کاهش حرارت بدن داشته و در زمان بروز بیماری‌های تب‌زا مورد استفاده واقع می‌شود.
در اوریکولوتراپی پس از انتخاب نقاط صحیح درمانی نوبت به بحث تحریک نقاط می‌رسد.
در این رویکرد روش‌های تحریکی مختلفی در درمان بیماری‌ها مورد استفاده واقع می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- سوزن‌کاری نقاط با سوزن‌های رشته‌ای شکل
۲- سوزن‌کاری نقاط با سوزن‌های فشاری (پونزی شکل)
۳- تحریک نقاط سوزن‌کاری‌شده با جریان الکتریکی
۴- تحریک نقاط سوزن‌کاری‌شده با حرارت موکسا
۵- دانه‌گذاری یا Seeding با دانه‌های ساده و یا مغناطیسی
۶- تحریک نقاط لاله گوش با اشعه لیزر
۷- فشاردرمانی لاله گوش
۸- ماساژدرمانی لاله گوش
۹- کارگذاری (Implant) در نقاط لاله گوش
۱۰- تزریق موضعی در نقاط لاله گوش
۱۱ – خون‌گیری با سوزن‌های مخصوص از نقاطی از لاله گوش
نکته مهم دیگر در بحث درمان با اوریکولوتراپی این است که جهت به دست آوردن تأثیر مطلوب درمانی باید تحریک مناسب و کافی روی نقاط انتخابی صورت گیرد که معمولاً منظور از تحریک کافی شدت تحریکی است که بیمار قادر به تحمل آن بوده و در عین حال منجر به احساس گرما، تورم یا درد تیرکشنده در طول درمان شود.
چهره‌شناسی از روی گوش
در چهره‌شناسی و شناخت خصوصیات فردی افراد از شکل و اندازه و ... گوش نیز بهره می‌برند. به طور مثال چهره‌شناسان معتقدند که:
۱. گوش‌های بزرگ و دراز: این قبیل افراد معمولا انعطاف‌پذیر نبوده و به سختی آرام می‌شوند ولی پرهیزکار و دست‌ودل‌بازند.
۲. گوش کوچک: کوچکی گوش را نشانه تزلزل و احساس ناامنی در افراد می‌دانند. هر چند این افراد سخت‌کوش، باهوش و پرکار هستند.
۳. پرمویی گوش: افرادی که دارای گوش پرمو هستند عمدتا وسواس و نکته‌بین بوده و وقت زیادی را برای جبران چیزهای بی‌اهمیت تلف می‌کنند.
۴. گوش‌های برجسته: این افراد بسیار باهوش، باذکاوت و دارای ارتباط قوی هستند.
۵. گوش‌های فرورفته: پرهیزکارند و از جمع کردن مال متنفرند و بیشتر کارهای عامل‌المنفعه انجام می‌دهند.
البته تاکنون دلیل علمی قانع‌کننده برای این‌گونه موارد اثبات نشده و بیشتر جنبه تشخیصی دارند. چهره‌شناسان در تشخیص شخصیت درونی افراد از بررسی قسمت‌های مختلف بدن مانند پیشانی، بینی، ابروها و ... بهره‌برداری می‌کنند و حالات و کیفیت گوش نیز یکی از معیارهای آنان در این تشخیص است که نمی‌توان زیاد به آن‌ها استناد کرد و صرفا جهت آشنایی شما عزیزان عنوان شده است.