درب مساجد را بر روی بی خانمان ها باز کنیم
محمد حیدری
مملکت آنلاین، همواره در طول تاریخ تنگناهای اقتصادی و مشکلات زندگی بخشی از مردم عصر را در طبقات ضعیف و نیازمند جای داده است و امروز با تشدید مشکلات اقتصادی بر تعداد افراد بی خانمان و مستمند افزوده شده است؛ آنانکه وجدان بیداری دارند از شنیدن خبر های گذران زندگی افراد کارتون خواب یا کسانی که شب را در زیر پل ها و گوشه کنار ساختمان ها سپری می کنند شرم می کنند.
در این میان شکل جدیدی از زندگی شبانه بی خانمان ها در اتوبوس ها اندوهمان رو دو چندان کرد، ساختار گرمخانه های شهرداری و ناکافی بودن این مراکز، به ابداع چنین شیوه هایی منجر شده است؛ از طرفی آمار تقریبی تعداد مساجد کشور نشان می دهد حدود ۷ هزار مسجد در کشور وجود دارد.
متولیان مساجد با استناد به برخی استفتائات از پذیرش نیازمندان و بی خانمان ها خودداری می کنند اما بررسی های تاریخی در سنت پیامبر اکرم و ائمه اطهار خلاف آنچه امروز، سیاست های اداره مساجد نامیده می شود را نشان می دهد.
یکى از موفقیت هاى شگفت انگیز پیامبر را باید در پیوند «مسجد و مردم» و یا به تعبیرى پیوند «دین و دنیا» از طریق «مسجد» جست و جو کرد.
بدین ترتیب، «عبادت» در فرهنگ دینى، به «عبادت خاص» و «عبادت عام» تقسیم مى شود و اگر «مسجد» محل عبادت است، شایسته ی انجام هر دو دسته از عبادات خواهد بود.
به این نکته کمتر توجه شده است که چرا خانه ی پیامبر و مسجد او در کنار یکدیگر قرار گرفتند؟ پیامبر واسطه ی میان خدا و خلق است رابطه اى با خدا و پیوندى با مردم دارد؛ به گواهى و شهادت تاریخ، پیامبر در برقرارى هر دو ارتباط (ارتباط با خدا و ارتباط با مردم ) از«مسجد» بهره مى گرفته و چه بسا رمز تقارن خانه ی او با مسجد همین بوده است ؛ پیوندى ناگسستنى و دائمى با خداوند و مردم، از پایگاهى به نام مسجد.
بدین ترتیب «مسجد» صرفاً محلى براى ارتباط با خدا نبود؛ ارتباط با جامعه و امت نیز در دستور کار قرار مى گرفت و میان «مسجد» و «اجتماع» و امور مربوط به آن پیوندى همیشگى برقراربود.
امروزه با وجود تحولات شگرفى که در زندگى انسانها رخ داده است و پیچیدگى حاکم بر مناسبات اجتماعى و روابط انسان ها و الزامات مربوط به دولت ها، هرگز نمى توان انتظار داشت که همه ی کارکردهاى مساجد در صدر اسلام، تحقق یابد؛ اما مرور برخی کارکردهای مساجد دوران نبوی و ائمه در تبیین موضوع موثر است.
مساجد مراکز تصمیم گیرى هاى سیاسى و حکومتى بودند در عین حال در تمام ادوار یکی از مراکز اصلی توسعه علوم و برگزاری جلسات علمی و دینی محسوب می شدند؛ “احمد عیسى” معتقد است نخستین بیمارستان در اسلام، همان خیمه اى بود که پیامبر به هنگام جنگ خندق براى درمان زخمیان در مسجد مدینه برپاکرد و زنى به نام «رفیده» را براى رسیدگى به حال مجروحان گماشت.
از طرفی در تاریخ ذکر شده کرسی قضاوت پیامبر (ص) و علی (ع) در مسجد مدینه و کوفه دائربود.
در دوره حکومت نبوى و پس از آن، مساجد در حل و فصل مشکلات مردم، دستگیرى از محرومان، گرسنگان و نیازمندان، نقش مهمى را ایفا مى کردند؛ متاسفانه این نقش امروز کمرنگ شده است . سائلان و فقیران عموماً به هنگام نماز و حضور مردم در این پایگاه عبادى ـ سیاسى، امید به رفع گرفتارى خود داشتند.
امیرمؤمنان (ع) در مسجد به هنگام رکوع انگشتر خویش را به فقیر داد و آیه شریفهء (إنما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة و هم راکعون ) در همین ارتباط نازل گردید.
پیامبر خدا(ص) اصحاب صفّه را, که به شدت در تنگناى مالى قرار داشتند, در محلى به همین نام در مسجد سکنا داد و آنان را در هدایاى خود شریک مى نمود و به مردم نیز توصیه می کرد به یارى آنان بشتابند.
انقلاب اسلامى مرهون همین مساجد بوده است و در آینده نیز محتاج آن خواهد بود. امام خمینى نیز پس از پیروزى انقلاب به پیروى از پیامبر اعظم از حسینیه محقر جماران به رهبرى جهان اسلام پرداخت و پیوند ناگسستنى انقلاب با مسجد را به نمایش گذاشت.
جا دارد در سیاست های خودمان در اداره مساجد تجدید نظر کنیم؛ زمان بکارگیری از مساجد به نیم ساعت قبل و بعد اذان خلاصه شده است، سیاست های حاکم نتوانسته پیوند مردم با مساجد را توسعه و برقرار سازد؛ کارهای مقطعی در موضوع برگزاری مراسم ازدواج جوانان در مساجد بیشتر نمایشی بوده و همچنان درب بر روی همان پاشنه می چرخد.
در این روزهای سرد زمستان دعای خیر یک نیازمند بی سرپرست از هزار نماز جماعت ثواب بیشتری دارد.
انتهای پیام/